Dr Piotr Marek
Instytut Sportu – Państwowy Instytut Badawczy
piotr.marek@insp.pl

Trenerzy odgrywają kluczową rolę w społeczeństwie, pełniąc różne role i odpowiadając na różnorodne potrzeby i wymagania życiowe.
Szacuje się, że dziewięć milionów trenerów, zarówno profesjonalistów, jak i wolontariuszy, wspiera ponad 100 milionów Europejczyków w realizacji ich celów sportowych (Lara-Bercial i in., 2017).
W dzisiejszym świecie sportu włączenie, czyli sposób, w jaki jesteśmy traktowani i akceptowani, oznacza otwartość na wszystkie kategorie i grupy społeczne, które są dyskryminowane lub napotykają bariery w uczestnictwie w życiu społecznym.
Zaangażowanie osób o mniejszych szansach w sport ma na celu umożliwienie im cieszenia się jakością życia uważaną za normalną w ich własnym środowisku.
Włączenie to obejmuje nie tylko osoby niepełnosprawne, ale także trenerów specjalizujących się w szkoleniu tej grupy docelowej.
W szczególności, jak zauważa Pankowiak, konieczne jest lepsze zrozumienie wyjątkowości dziedziny sportów paraolimpijskich w porównaniu ze sportami pełnosprawnych.
Kluczowe różnice między rozwojem sportowców paraolimpijskich i olimpijskich odzwierciedlają wiele charakterystycznych wyzwań i barier, w tym stosowanie systemów klasyfikacji sportowej i wpływ technologii w kontekście paraolimpijskim, niedobory środków finansowych, oferty trenerskie, dostępność, możliwości szkoleniowe i konkurencję.
Mostem łączącym te dwa światy może być trener wyposażony w odpowiedni zestaw umiejętności specyficznych dla tego obszaru sportowego. Jednak wykorzystanie pełnego potencjału sportu osób niepełnosprawnych wymaga nie tylko determinacji i zaangażowania samych zawodników, ale także wsparcia kompetentnych i dobrze przygotowanych trenerów.
Rozważane są strategie treningowe dostosowane do różnych typów niepełnosprawności, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb sportowców.
Specyfika ta może objawiać się różnymi aspektami związanymi z treningiem, jak np. koniecznością dostosowania sprzętu do danej dyscypliny, aspektami żywieniowymi zgodnie z zaleceniami lekarzy czy dietetyków, czy przystosowaniem obiektów treningowych dla sportowców.
Wszystkie te tematy są niezbędne w pracy trenera. Głębsze zrozumienie aspektów upośledzenia może przełożyć się na skuteczniejsze interwencje i zachętę do regularnych szkoleń.
Wyniki badania przeprowadzonego przez Patatas i wsp. (2018) sugerują, że przy opracowywaniu skutecznego systemu parasportów nie istnieje uniwersalne podejście.
Badanie to stanowi ramy ilustrujące główne różnice między systemami dla osób pełnosprawnych i parasportami.
W szczególności wpływa to na sposób opracowania polityki sportowej w celu podniesienia świadomości wśród decydentów sportowych i dyrektorów sportowych, pomagając im zrozumieć parasport jako całość i jego złożoność.
Podsumowując, literatura naukowa pozwala na wgląd w różnice między osobami sprawnymi fizycznie a sportami paraolimpijskimi z punktu widzenia polityki sportowej, zrozumienia psychologicznego, niezbędnego sprzętu do ćwiczeń i fizjologicznej adaptacji do wysiłku.
Zapewnienie równego dostępu, finansowania, wsparcia ze strony profesjonalnie przeszkolonych trenerów oraz zapewnienie odpowiedniej edukacji niepełnosprawnym sportowcom ma kluczowe znaczenie dla promowania włączenia społecznego i rozwoju tej ważnej dziedziny sportu.
Polityka sportowa powinna uwzględniać te różnice i działać na rzecz zapewnienia równych szans wszystkim trenerom i sportowcom, niezależnie od ich poziomu umiejętności czy niepełnosprawności.

Tłumaczenie tekstu w PJM w formie wideo: