Wojciech Stempurski¹⁾ – info@pzsn.pl
Jarosław Janiec¹⁾
Adam Szulc ²⁾ – aszul@ukw.edu.pl

1. Polish Deaf Sport Association, Lublin, Poland
2. Faculty of Health Sciences and Physical Education, Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland

Pierwszy klub dla niesłyszących w Polsce powstał w 1922 roku przy Instytucie Głuchoniemych i Niewidomych w Warszawie.
W 1924 roku polscy niesłyszący sportowcy wzięli udział w pierwszych Igrzyskach Głuchoniemych w Paryżu, gdzie w sztafecie 4 x 400 m zdobyli srebrny medal.
Po Igrzyskach Głuchych odbył się w Paryżu zjazd założycielski Międzynarodowego Komitetu Sportu dla Głuchych (ICSD), którego współzałożycielami byli Polacy.
W 1927 roku w Warszawie powstał Polski Związek Sportu Głuchych (PDSA), reprezentujący interesy niesłyszących sportowców w Polsce i za granicą.
W całej Polsce działa 30 klubów sportowych dla osób niesłyszących, w których zarejestrowanych jest 1579 zawodników. W klubach jest zatrudnionych lub pracuje społecznie 95 trenerów/instruktorów.
Polski Związek Sportu Głuchych posiada polskie reprezentacje w 19 dyscyplinach sportowych: biegi przełajowe, kręgle, curling, futsal, judo, kolarstwo szosowe, kolarstwo górskie, koszykówka, koszykówka 3x3, lekkoatletyka, narciarstwo alpejskie, piłka nożna, siatkówka, siatkówka plażowa, pływanie, szachy i warcaby, tenis stołowy, tenis, żeglarstwo.
Reprezentacje Polski w 19 dyscyplinach sportowych liczą około 390 kobiet i mężczyzn, a w zawodach co najmniej dwóch różnych dyscyplin sportowych bierze udział około 40-60 osób.
Wsparcie finansowe organizacji przygotowań do zimowych i letnich Igrzysk Głuchych ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (FRKF) i budżetu państwa w 2022 roku wyniosło 12 842 718 zł.
W latach 1924-2024 polscy sportowcy wzięli udział w letnich igrzyskach Głuchoniemych 837 razy (niektórzy zawodnicy kilkukrotnie). Łącznie zdobyli 208 medali olimpijskich dla osób niesłyszących (47 złotych, 79 srebrnych, 82 brązowych). Także w zimowych Igrzyskach Głuchoniemych uczestniczyli polscy sportowcy. Zdobyli 11 medali (5 złotych, 5 srebrnych, 1 brązowy).

System stypendialny w Polsce dla najlepszych niesłyszących sportowców i ich trenerów

Stypendia sportowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sportu i Turystyki z dnia 15 października 2012 r. w sprawie stypendiów sportowych dla członków kadry narodowej:

1. członkowi kadry narodowej, jeżeli w rozgrywkach głuchych zajął miejsca od 1 do 8: za I miejsce, przysługuje stypendium w wysokości do 5,50-krotności kwoty bazowej (kwota bazowa: 2300 zł),
2. b) jeżeli w Mistrzostwach Europy w kategorii seniorów zajął miejsca od 1 do 8: za I miejsce przysługuje stypendium w wysokości do 2,00-krotności kwoty bazowej,
3. c) Stypendia otrzymują także: młodzieżowcy za zajęcie miejsc od 1 do 6 oraz juniorzy za zajęcie miejsc od 1 do 3 podczas Mistrzostw Europy i Świata Głuchych.
4. d) Jednorazowe nagrody pieniężne dla trenerów w wysokości do 8-krotności kwoty bazowej (2300 zł) za sukcesy sportowe zawodników podczas: Igrzysk Głuchych, Mistrzostw Europy i Świata Głuchych – seniorów, młodzieży, juniorów.

Główne problemy sportu osób niesłyszących w Polsce

1. Brak sponsorów i brak własnych środków finansowych niezbędnych do sfinansowania wkładu własnego Grantów Ministerialnych m.in. na: promocję, dodatkowe obozy sportowe, itp.
2. Brak środków finansowych na działalność klubów sportowych dla osób niesłyszących,
3. Brak wiedzy społeczeństwa na temat sportów niesłyszących,
4. Zmniejszająca się liczba szkół dla dzieci i młodzieży niesłyszącej,
5. Duża liczba uczniów z aparatami słuchowymi i implantami uczęszczających do szkół publicznych,
6. Uczniowie posiadający aparaty słuchowe i implanty słuchowe nie identyfikują się ze społecznością Głuchych i w związku z tym nie uczestniczą w sportach Głuchych,
7. Kluby sportowe dla słyszących niechętnie przyjmują niesłyszących zawodników ze względu na problemy komunikacyjne.

Współpraca ze środowiskiem naukowym w Polsce

Od 2015 roku Polski Związek Sportu Głuchych współpracuje z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Efekty tej współpracy to:

1. regularne badanie poziomu motoryki zawodników przed zawodami sportowymi,
2. wsparcie merytoryczne w rozwoju sportu niesłyszących w Polsce m.in. Strategia Rozwoju Sportu Głuchych w Polsce 2021-2025
3. publikacje naukowe i historyczne o sporcie Głuchych, np.:

Podsumowanie

Sport niesłyszących w Polsce wymaga:

1. promocji medialnej,
2. informowanie społeczeństwa o sportach niesłyszących,
3. Polski Związek Sportu Głuchych potrzebuje nowych utalentowanych sportowców z wadą słuchu, którzy trenują w klubach dla osób słyszących,
4. sport niesłyszących potrzebuje dodatkowych środków finansowych, które pozwolą na zindywidualizowany trening sportowy najlepszych niesłyszących sportowców,,
5. dodatkowe środki finansowe umożliwią także organizację większej liczby imprez sportowych w Polsce oraz treningów w klubach sportowych dla osób niesłyszących.

Tłumaczenie tekstu w PJM w formie wideo: